زغال فشرده یا زغال چینی ،محصولی جایگزین برای زغال های معمولی و سنتی است. زغال های معمولی ، از بریدن تنه و شاخه درختان ساخته می شوند، اما زغال فشرده طی فرآیندی در خط تولید ، و توسط دستگاه های سازنده آن به دست می آید. در مرحله ی ساخت زغال فشرده، یکی از مراحل تولید بریکت است، که در واقع زغال خام است.
در ادامه به این که بریکت چگونه ساخته می شود و چه کاربردی دارد می پردازیم.
بریکت که به انگلیسی briquette نوشته می شود، در واقع از واژه فرانسوی brique گرفته شده است که در فارسی می توان آن را “خشته” ترجمه کرد. برکیت را خوش سوز نیز می خوانند.
بریکت ، زغال فشرده به صورت خام است که هنوز مراحل پخت در آن صورت نگرفته است.
البته بریکت به دیگر مواد سوختنی ، قطعات و براده ها فلزی و مواد آلیاژی به شکل فشرده شده و قالبی نیز گفته می شود.
بریکت های سوختنی شامل بریکت زغال یا همان زغال فشرده ، و بریکت های زغال سنگ و سوخت های گیاهی بیوماسی هستند.
در تولید زغال فشرده ابتدا به ساخت بریکت می رسیم.
برای ساخت بریکت نیز ابتدا به مواد اولیه نیاز داریم که این مواد شامل خاک اره، خاک زغال و پوست گردو است.
خاک اره مهمترین و اصلی ترین جزء است که می توان آن را از کارگاه های چوب بری و ساخت وسایل چوبی چون مبلمان تهیه کرد.
خاک اره به وفور یافت می شود و نگرانی ای از بابت تهیه ان وجود ندارد.
خاک اره باید دارای میزان استانداردی از رطوبت و اندازه باشد که برای ساخت یک بریکت با کیفیت مناسب باشد.
پوست گردو یک ماده دیگر برای ساخت بریکت زغال است که البته نسبت بسیار کمتری از خاک اره دارد.
در واقع پوست گردو به منظور ماندگاری زغالی که ساخته می شود استفاده می شود چراکه دارای نوعی چربی طبیعی است.
پوست گردو هم در کشور به آسانی یافت می شود.
خاک زغال که البته به میزان بسیار کمتری از دو ماده دیگر استفاده می شود باعث پر شدن روزنه ها و ترک ها در بریکت می شود و کیفیت آن را بالاتر می برد.
حال که با مواد اولیه آشنا شدیم، نوبت به ساخت بریکت با این مواد می رسد.
پوست گردو با استفاده از کراشر یا خردکن آسیاب شده و به صورت ریز و پودری در می آید.
خاک اره خود می تواند در سایز های گوناگون باشد. این خاک اره باید دارای رطوبت کافی نه کم و نه زیاد باشد، بدین منظور به خشک کن برده شده و رطوبت زدایی می شود.
مواد اولیه همگی باهم مخلوط شده و توسط سرند که نوعی الک است ، مواد اضافی آن گرفته شده و یکدست می شوند.
نوبت به مرحله ی اصلی است، که توسط دستگاه اکسترودر یا دستگاه زغالساز انجام می شود.
مواد اولیه از قیف مخصوص به داخل اکسترودر ریخته می شوند و این دستگاه عمل فشرده سازی را انجام می دهد. این مرحله ای است که بریکت به دست می آید. محصولی که اسکترودر به بیرون می دهد، زغال خام یا بریکت است.
بریکت زغال فشرده در حال خروج از دستگاه زغالساز
بریکت ها پس از این به کوره برده می شوند تا پخته شده و تبدیل به ذغال فشرده شوند.
بریکت ها زغال خام اند، که اکثرا به عنوان سوخت استفاده می شوند و برای پخت و پز یا قلیان کشی قابل استفاده نیستند. درست مثل چوب و زغال ، که چوب برای روشن کردن آتش استفاده می شود و برای پخت و پز یا قلیان باید تبدیل به زغال شود.
وقتی بریکت ها به کوره برده می شوند و در حرارت مستقیم قرار میگیرند و پخته می شوند تبدیل به زغال فشرده می شوند.
در خط تولید زغال فشرده، محصول اصلی که به دنبال تولید آن هستیم، ذغال قالبی است، اما بریکت ذغال فشرده نیز خود کاربرد دارد.
بریکت یا خوش سوز به منظور استفاده به عنوان سوخت بسیار مناسب است و بیشترین استفاده از آن به عنوان هیزم برای شومینه هاست.
با استفاده از بریکت به عنوان هیزم، نیازی به قطع شاخه ها و تنه های درختان برای به دست آوردن هیزم شومینه نیست.
استفاده از بریکت به عنوان هیزم از نظر آتش و سوخت هم بهتر است چراکه هیچگونه رطوبتی نداشته، نیاز به شکستن ندارد، و به راحتی هم قابل حمل است.
حرارت تولید شده نیز به هیچ عنوان کمتر از هیزم نیست.
بخش زیادی از بریکت های تولید شده به دیگر کشور ها به خصوص کشور های سردسیر صادر می شوند.
در بیشتر کشور های سردسیر اروپایی هنوز هم در خانه ها و ویلا ها و کلبه های جنگلی از شومینه های هیزم سوز استفاده می شود، که بریکت هزیم بسیار بهتری برای آن هاست ، بنابراین بیشتر بریکت های زغال به کشورهای سردسیر صادرات می شوند.
یک کاربرد جالب دیگر برای بریکت، استفاده از آن به عنوان ابزاری برای نقاشی و طراحی است.
طراحی با زغال یکی از تکنیک های بسیار زیبا و رایج در طراحی و نقاشی است که از زمان های بسیار دور هنرمندان از آن استفاده می کردند.
حتی باید گفت که زغال چوب ، خود قدیمی ترین و اولین ابزار برای نقاشی کردن انسان است!
هنوز هم بسیاری از هنرمندان و نقاشان حرفه ای ، از زغال برای نقاشی استفاده می کنند، که مسلما اگر این زغال در ابعاد مناسب و به صورت قالبی باشد بسیار بهتر است. ضمن اینکه کیفیت بیشتری از زغال سنتی دارد.
در نوشت ابزار ها و فروشگاه های فروش ابزار هنری ، بریکت هایی با ابعاد خاص به عنوان زغال طراحی به فروش می رسند.
بریکت و زغال شما در چندین مرحله ساخته می شوند بنابراین کیفیت آن کاملا به عملکرد شما و دستگاه های خط تولید شما بستگی دارد.
اولین مورد تاثیر گذار در کیفیت بریکت ذغال فشرده مواد اولیه آن هستند که باید با کیفیت و مرغوب باشند.
بخصوص خاک اره که مهمترین و اصلی ترین جزء است.
پس از آن عملکرد دستگاه ها مهم است.
هر دستگاهی عملکرد خاص خود را دارد که باید استاندارد باشد در غیر این صورت حتی دیگر مراحل نیز به اشکال بر میخورد.
برای مثال اگر توری ها سرند نامناسب باشند و مواد اولیه به خوبی الک نشوند، در مرحله ی فشرده سازی ، بریکت مناسبی نخواهیم داشت .
فشرده ساز یا زغال ساز یا اکسترودر و قطعات داخلی آن چون سیلندر و ماردون هم بسیار مهم هستند، و اگر فشرده سازی به خوبی انجام نشود بریکت خوبی تولید نمی شود.
بریکت نباید بیش از حد شل و یا بیش از حد سفت و سخت باشد.
توجه داشته باشید که افزودن برخی مواد دیگر مانند چسب ها ، به منظور فشرده شدن و چسبندگی بیشتر بریکت تنها باعث پایین آمدن کیفیت بریکت شما می شود.
بخصوص اگر قصد تولید بریکت به منظور صادرات آن را دارید حتما باید بریکت با کیفیتی تولید کنید.
یک بریکت خوب باید دارای ویژگی های زیر باشد:
نکته : تولیدکنندگان حرفه ای حتی از صدای برخورد بریکت ها با هم نیز می توانند کیفیت آن را تشخیص دهند.
